Pompy ciepła typu powietrznego to urządzenia, które zyskują na popularności w ekspresowym tempie. Z ostatniego raportu opublikowanego przez przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wynika, że jeszcze w styczniu 2022 roku udział pomp ciepła we wnioskach o dofinansowanie z programu “Czyste Powietrze” wynosił 28%. Na koniec tego samego roku udział pomp ciepła w tej samej klasyfikacji wzrósł już do 63%. Popularność powietrznych pomp ciepła wynika z ich wielu zalet, które wymieniamy w poniższym artykule.
Jak działają powietrzne pompy ciepła?
Pompa ciepła to urządzenie wykorzystywane w celu ogrzewania domu i podgrzewania wody użytkowej. Najpopularniejsze urządzenie tego typu to pompa ciepła powietrzna . Pozwala ona na pobieranie energii cieplnej z wprost z powietrza na zewnątrz domu. W ramach swojego cyklu pracy, urządzenie absorbuje energię do czynnika chłodniczego przy pomocy zewnętrznego agregatu. Następnie czynnik chłodniczy w gazowym stanie skupienia jest kompresowany. To zaś podnosi jego temperaturę i rzecz jasna ciśnienie. Sprężony gaz jest przekazywany do jednostki wewnętrznej i skraplacza. Za jego pośrednictwem czynnik chłodniczy zmienia stan skupienia, co umożliwia efektywne przekazanie ciepła do wody w układzie grzewczym i zbiorniku cwu.
Należy pamiętać, że obok najpopularniejszych aktualnie pomp ciepła typu powietrze woda, na rynku oferowane są również urządzenia typu powietrze powietrze. Obieg energii stanowi wtedy w zasadzie odwróconą klimatyzację, tj. po pobraniu ciepła przez jednostkę zewnętrzną, jest ona przekazywana bezpośrednio do powietrza wewnątrz budynku. W zależności od poziomu zaawansowania instalacji, jednostka wewnętrzna może mieć charakter centralny lub też zdecentralizowany. W tym pierwszym przypadku ciepło jest dystrybuowane do poszczególnych pomieszczeń za pomocą specjalnych kanałów wentylacyjnych.
Zalety powietrznych pomp ciepła
Pompy ciepła typu powietrznego to urządzenia, które zyskują na popularności w ekspresowym tempie. Z ostatniego raportu opublikowanego przez przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wynika, że jeszcze w styczniu 2022 roku udział pomp ciepła we wnioskach o dofinansowanie z programu “Czyste Powietrze” wynosił 28%. Na koniec tego samego roku udział pomp ciepła w tej samej klasyfikacji wzrósł już do 63%.
Popularność powietrznych pomp ciepła wynika z ich wielu zalet. Należą do nich niewątpliwie:
- Wysoka sprawność energetyczna – urządzenia odznaczają się sprawnością dochodzącą do nawet 400 – 500%. Oznacza to, że za pomocą 1 kWh energii elektrycznej pompa ciepła wyprodukuje nawet 4 – 5 kWh energii cieplnej. Dla porównania: typowa sprawność energetyczna zwykłych kotłów na paliwo stałe to ok. 80%, a kotłów gazowych zaledwie 110%.
- Ekologiczność – urządzenia korzystają w dużym stopniu energii odnawialnej. Należy podkreślić, że po połączeniu pompy ciepła z instalacją fotowoltaiczną, rozwiązanie staje się całkowicie bezemisyjne i nie oddziaływuje negatywnie na środowisko.
- Wszechstronność – pompy ciepła to urządzenia bardzo uniwersalne. Może być używane w wielu różnych rodzajach budynków mieszkalnych, budynkach o charakterze biurowym a także halach przemysłowych. Nowoczesne urządzenia tego typu współpracują z innymi rodzajami ciepła, jak np. solarami dachowymi, wykorzystywanymi do podgrzewania wody użytkowej.
- Łatwość montażu – poziom skomplikowania instalacji nie przekracza w zasadzie poziomu charakterystycznego dla zwykłej klimatyzacji domowej. Większość instalatorów powietrznych pomp ciepła realizuje prace montażowe podczas zaledwie jednego dnia.
Wady powietrznych pomp ciepła
Pomimo swojej bardzo dużej popularności, pompa ciepła powietrze woda ma też określone wady. W większości przypadków nie dyskwalifikują one rzecz jasna urządzenia, jednakże inwestor, który planuje montaż pompy ciepła powinien pamiętać o jej poniższych cechach:
- Zależność sprawności energetycznej od temperatur – pompy ciepła osiągają tym wyższą sprawność, im niższa różnica temperatur pomiędzy dolnym i górnym źródłem ciepła. Oznacza to, że urządzenie będzie pracować mniej efektywnie podczas mroźnych miesięcy zimowych oraz w przypadku współpracy z wysokotemperaturową instalacją grzewczą opartą o standardowe grzejniki.
- Koszt urządzenia i instalacji – niestety pomimo tego, że urządzenia stają się powszechnym źródłem ciepła, ich koszt ich zakupu i instalacji znacznie przewyższają koszt montażu kotła gazowego i kotła na paliwo stałe.
- Generowanie hałasu – jednym z wielu podzespołów zewnętrznego agregatu jest wentylator, którego praca generuje rzecz jasna dźwięk. W przypadku najnowocześniejszych urządzeń nie powoduje on większych uciążliwości, ale powinieneś o tym pamiętać, jeżeli agregat ma zostać zainstalowany np. w okolicach tarasu.
- Koszt regularnych przeglądów – większość producentów pomp ciepła uzależnia utrzymanie gwarancji od realizacji regularnych przeglądów. W czasie trwania gwarancji powinny być one przeprowadzane przez autoryzowanego serwisanta, który będzie mógł odnotować je w książce gwarancyjnej.
Alternatywne źródła ciepła
Należy pamiętać, że pompa ciepła nie stanowi jedynego ekologicznego źródła ciepła. Inwestorzy, którzy budują nowy dom lub przeprowadzają modernizację w celu pozbycia się kopciucha mogą skorzystać m.in. z:
- Kotła gazowego – są one nadal popularne. Najnowsze raporty publikowane przez organizatora popularnego programu dofinansowań “Czyste Powietrze” informują, że kocioł gazowy to źródło ciepła wskazywane nadal w aż ¼ wniosków. Trzeba natomiast pamiętać o dynamicznym w ostatnim czasie wzroście cen tego surowca. Pomimo odgórnego zamrożenia cen gazu w 2023 roku, należy się spodziewać, że w kolejnych latach cena gazu będzie niestety nadal rosnąć. Wpływa na to rzecz jasna rosyjska inwazja na Ukrainę i wprowadzenie ograniczeń w dystrybucji surowca na kraje Europy Zachodniej.
- Ogrzewanie elektryczne – nie odznacza się dużą popularnością, a trzeba pamiętać, że jest stosunkowo tanie w instalacji. Ogrzewanie elektryczne ma najczęściej charakter płaszczyznowy i polega na zainstalowaniu w podłodze i ścianach (czasami nawet również w suficie) specjalnych mat radiacyjnych. Jeżeli dom nie jest wyposażony w fotowoltaikę, to oszczędności na etapie inwestycyjnym mogą zostać niestety szybko pochłonięte przez wysokie koszty eksploatacji.
- Kocioł na biomasę – zasada działania takiego źródła ciepła jest analogiczna do kotłów spalających węgiel. W tym jednak przypadku dochodzi do spalania materiałów niskoemisyjnych: granulatu drzewnego (tzw. pelletu), ziaren zbóż (najczęściej owsa lub jęczmienia) lub też ziaren kukurydzy. Należy pamiętać, że pellet osiąga niższą wartość energetyczną od węgla, a jego cena oscyluje w granicach 1000 – 1200 zł.
Czy pompa ciepła się opłaca?
Dynamika zmian na rynku surowców energetycznych powoduje, że pompa ciepła jest uważana aktualnie na najbardziej opłacalną metodę ogrzewania budynku. Decydując się na tego rodzaju urządzenie należy pamiętać, że jego praca wiąże się z konsumpcją energii elektrycznej. Zużycie prądu przez pompę ciepła zależy zaś od charakterystyki energetycznej budynku i sprawności urządzenia. Urządzenia działają szczególnie efektywnie w najnowocześniejszych domach, wybudowanych wg najnowszych wytycznych związanych z izolacją termiczną, wyposażonych w ogrzewanie płaszczyznowe (popularną “podłogówkę”).
Trzeba też zdawać sobie sprawę z tego, że koszt eksploatacji pompy ciepła można w zasadzie zredukować do zera. W tym celu trzeba przeprowadzić montaż mikroinstalacji fotowoltaicznej. Odpowiednie dostosowanie wydajności zestawu fotowoltaicznego pozwala na wyprodukowanie ilości energii elektrycznej, która wystarczy do zasilenia w prąd pompy ciepła. Dodatkowo należy pamiętać, że aktualne programy dofinansowań wręcz preferują tego typu rozwiązanie i udzielają na niego wyższego wsparcia finansowego. Rozważając inwestycję warto skontaktować z instalatorami działającymi w pobliskim terytorium i zasięgnąć rady w kwestii dostępnych dofinansowań. Zwykle to właśnie instalatorzy mają najpełniejszą wiedzę w tym temacie i chętnie się nią dzielą, mając możliwość zebrania tym samym dodatkowych argumentów dla potencjalnego klienta.